15 Lis 2007, Czw 19:46, PID: 6243
Napad padaczkowy - skutek gwałtownych wyładowań bioelektrycznych
grupy komórek nerwowych, które aktywują określone układy strukturalno-czynnościowe mózgu, czego objawem jest zaburzenie ich czynności[1]. Napad padaczkowy może przyjmować różne formy u różnych ludzi[2] - od tzw. małych napadów (petit mal), polegających na krótkim zaniku świadomości (np. nieruchome wpatrywanie się w jeden punkt), aż po napady grand mal, czyli tzw. duże (np. toniczno-kloniczne), w czasie których często występuje utrata przytomności, drgawki, ślinotok, szczękościsk, czasem szybkie ruchy gałek ocznych (podobnie jak w fazie snu REM - rapid eye movement) czy chwilowy bezdech.
Możemy wyróżnić wiele rodzajów napadów padaczkowych:
Napady częściowe - napady w czasie których wyładowania ograniczają się, przynajmniej początkowo, jedynie do ogniska padaczkowego:
Napady częściowe z objawami prostymi - napady, w czasie których chory najczęściej pozostaje przytomny. Ze względu na obszar wyładowań i ich rozmar, wyróżnić można:
Napady ruchowe - zaburzenia ruchu, mowy, czasem drgania kończyn ciała, bądź kącika ust
Napady częściowe ruchowe proste - inaczej napady Jacksona. Najczęściej zaczynają się rytmicznym drganiem kciuka, palca wskazującego, kącika ust, bądź palucha po przeciwnej stronie ciała w stosunku do umiejscowienia ogniska. (gdyż prawa półkula mózgu odpowiada za lewą stronę ciała i na odwrót)
Napady zmysłowe - polegające na rozmaitych doznaniach słuchowych, wzrokowych, węchowych, czuciowych bądź smakowych. Mają one zwykle dość charakterystyczny i stereotypowy przebieg:
Napady czuciowe proste - drętwienie bądź mrowienie różnych części ciała. Tego rodzaju napady często przechodzą w napady częściowo ruchowe proste (Jacksona), bądź w drgawki uogólnione.
Napady mieszane - napady, w których występują objawy więcej niż dwóch rodzajów wymienionych powyżej
Napady częściowe z objawami złożonymi - inaczej skroniowe. Występują zaburzenia świadomości, czasem tylko częściowe. Dzielimy je na:
Napady intelektualne - doznania marzeniowe, podobne do snu, z poczuciem czegoś znanego - czegoś, co już się wydarzyło - bądź zupełnie odwrotnie - znane choremu sytuacje czy otoczenie wydają mu się zupełnie obce
Napady z zaburzeniami psychosensorycznymi - zaburzenia wzroku, słuchu, orientacji przestrzennej
Napady z zaburzeniami psychoruchowymi - automatyczne wykonywanie pewnych czynności (np. odruch żucia, szukanie czegoś)
Napady mieszane - napady, w których występują objawy więcej niż dwóch rodzajów wymienionych powyżej
Napady częściowe złożone - efekt wyładowań w płacie skroniowym mózgu (stąd inna nazwa: padaczka skroniowa) - czasowe upośledzenie zmysłów węchu, smaku, wzroku bądź słuchu. Może występować zjawisko Déjà vu, nierzadko na tle silnych, emocjonalnych doznań z przeszłości. Tego rodzaju napady czasem przechodzą w drgawki uogólnione.
Napady częściowe, wtórnie uogólnione - następują na skutek rozszerzenia obszaru wyładowań do całego mózgu. Występuje utrata świadomości oraz drgawki, najczęściej o charakterze toniczno-klonicznym. Napady częściowe często poprzedzają napady uogólnione, których chory jednak nie zawsze jest w stanie zauważyć.
Napady pierwotnie uogólnione - napady, w których nie da się dokładnie zlokalizować ogniska padaczkowego (bez umiejscowionego początku). Zawsze przebiegają z utratą świadomości, ponieważ wyładowania bioelektryczne obejmują od razu cały mózg.
Napady nieświadomości - krótkotrwały (od kilku do kilkunastu sekund) zanik świadomości, czasem drganie powiek, chwilowe sztywnienie ciała. Rzadko i generalnie tylko przy pełnym pęcherzu zdarza się mimowolne oddanie moczu przez chorego. Występowanie i przetrwanie tego rodzaju napadów z okresu dzieciństwa sygnalizuje, iż w przyszłości mogą pojawić się napady o charakterze toniczno-klonicznym.
Napady masywne - miokloniczne - nagłe i silne skurcze symetrycznych grup mięśni ciała.
Napady kloniczne - uogólnione drgawki całego ciała
Napady toniczne - silny skurcz mięśni całego ciała, trwający zwykle od kilku, do kilkunastu sekund
Napady toniczno - kloniczne - inaczej napady duże (tzw. grand mal). Objawiają się przez utratę świadomości/przytomności, skurcz mięśni ciała, czasem ślinotok. Na początku tej fazy chory wydaje czasem nieartykułowany głos lub krzyk, wywołany przedzieraniem się wypieranego z klatki piersiowej powietrza przez krtań zamkniętą napiętymi więzadłami, tzw. strunami głosowymi. Krzyk ten jest nieświadomy. Czasem zdarza się, że w wyniku szczękościsku chory przygryza sobie język. Osoba mająca tego rodzaju napad szybko sinieje, ponieważ ogromny wysiłek mięśni pochłania większość tlenu krążącego we krwi. Z czasem objawy ustępują i pojawia się ciężki, chrapliwy oddech. Czas trwania takiego ataku to około 3 minuty. Po tym czasie, chory najczęściej zasypia i budzi się po kilku (bądź kilkunastu) minutach - jako ostatnie pamięta wydarzenie, które miało miejsce tuż przed atakiem, po którym występuje pewne uczucie (z relacji chorych osób - bardzo niewygodne, kłopotliwe - tu cytat "to takie dziwne uczucie") luki w pamięci - stąd w większości przypadków po wstępnym odzyskaniu świadomości chory pyta o to, co się właściwie stało.
Napady atoniczne - nagły zanik napięcia mięśniowego. Czas trwania tego typu napadów jest bardzo krótki i nierzadko chorzy wstają zaraz po upadku na ziemię
Napady akinetyczne - polegają na krótkotrwałym zahamowaniu zdolności ruchowych
Napady jednostronne/przeważnie jednostronne/seryjne. - najczęściej napady drgawkowe, ograniczone do jednej strony ciała, czasem pojawiające się na nich naprzemiennie.
Napad przygodny - napad, który wystąpił tylko raz. Najczęściej jest to napad o charakterze uogólnionego napadu toniczno-klonicznego (tzw. dużego), wywołanego przez przypadkowy czynnik, taki jak: nadużycie alkoholu, nagłe zmiany hormonalne czy brak snu. Taki napad nie jest podstawą do rozpoznania padaczki
grupy komórek nerwowych, które aktywują określone układy strukturalno-czynnościowe mózgu, czego objawem jest zaburzenie ich czynności[1]. Napad padaczkowy może przyjmować różne formy u różnych ludzi[2] - od tzw. małych napadów (petit mal), polegających na krótkim zaniku świadomości (np. nieruchome wpatrywanie się w jeden punkt), aż po napady grand mal, czyli tzw. duże (np. toniczno-kloniczne), w czasie których często występuje utrata przytomności, drgawki, ślinotok, szczękościsk, czasem szybkie ruchy gałek ocznych (podobnie jak w fazie snu REM - rapid eye movement) czy chwilowy bezdech.
Możemy wyróżnić wiele rodzajów napadów padaczkowych:
Napady częściowe - napady w czasie których wyładowania ograniczają się, przynajmniej początkowo, jedynie do ogniska padaczkowego:
Napady częściowe z objawami prostymi - napady, w czasie których chory najczęściej pozostaje przytomny. Ze względu na obszar wyładowań i ich rozmar, wyróżnić można:
Napady ruchowe - zaburzenia ruchu, mowy, czasem drgania kończyn ciała, bądź kącika ust
Napady częściowe ruchowe proste - inaczej napady Jacksona. Najczęściej zaczynają się rytmicznym drganiem kciuka, palca wskazującego, kącika ust, bądź palucha po przeciwnej stronie ciała w stosunku do umiejscowienia ogniska. (gdyż prawa półkula mózgu odpowiada za lewą stronę ciała i na odwrót)
Napady zmysłowe - polegające na rozmaitych doznaniach słuchowych, wzrokowych, węchowych, czuciowych bądź smakowych. Mają one zwykle dość charakterystyczny i stereotypowy przebieg:
Napady czuciowe proste - drętwienie bądź mrowienie różnych części ciała. Tego rodzaju napady często przechodzą w napady częściowo ruchowe proste (Jacksona), bądź w drgawki uogólnione.
Napady mieszane - napady, w których występują objawy więcej niż dwóch rodzajów wymienionych powyżej
Napady częściowe z objawami złożonymi - inaczej skroniowe. Występują zaburzenia świadomości, czasem tylko częściowe. Dzielimy je na:
Napady intelektualne - doznania marzeniowe, podobne do snu, z poczuciem czegoś znanego - czegoś, co już się wydarzyło - bądź zupełnie odwrotnie - znane choremu sytuacje czy otoczenie wydają mu się zupełnie obce
Napady z zaburzeniami psychosensorycznymi - zaburzenia wzroku, słuchu, orientacji przestrzennej
Napady z zaburzeniami psychoruchowymi - automatyczne wykonywanie pewnych czynności (np. odruch żucia, szukanie czegoś)
Napady mieszane - napady, w których występują objawy więcej niż dwóch rodzajów wymienionych powyżej
Napady częściowe złożone - efekt wyładowań w płacie skroniowym mózgu (stąd inna nazwa: padaczka skroniowa) - czasowe upośledzenie zmysłów węchu, smaku, wzroku bądź słuchu. Może występować zjawisko Déjà vu, nierzadko na tle silnych, emocjonalnych doznań z przeszłości. Tego rodzaju napady czasem przechodzą w drgawki uogólnione.
Napady częściowe, wtórnie uogólnione - następują na skutek rozszerzenia obszaru wyładowań do całego mózgu. Występuje utrata świadomości oraz drgawki, najczęściej o charakterze toniczno-klonicznym. Napady częściowe często poprzedzają napady uogólnione, których chory jednak nie zawsze jest w stanie zauważyć.
Napady pierwotnie uogólnione - napady, w których nie da się dokładnie zlokalizować ogniska padaczkowego (bez umiejscowionego początku). Zawsze przebiegają z utratą świadomości, ponieważ wyładowania bioelektryczne obejmują od razu cały mózg.
Napady nieświadomości - krótkotrwały (od kilku do kilkunastu sekund) zanik świadomości, czasem drganie powiek, chwilowe sztywnienie ciała. Rzadko i generalnie tylko przy pełnym pęcherzu zdarza się mimowolne oddanie moczu przez chorego. Występowanie i przetrwanie tego rodzaju napadów z okresu dzieciństwa sygnalizuje, iż w przyszłości mogą pojawić się napady o charakterze toniczno-klonicznym.
Napady masywne - miokloniczne - nagłe i silne skurcze symetrycznych grup mięśni ciała.
Napady kloniczne - uogólnione drgawki całego ciała
Napady toniczne - silny skurcz mięśni całego ciała, trwający zwykle od kilku, do kilkunastu sekund
Napady toniczno - kloniczne - inaczej napady duże (tzw. grand mal). Objawiają się przez utratę świadomości/przytomności, skurcz mięśni ciała, czasem ślinotok. Na początku tej fazy chory wydaje czasem nieartykułowany głos lub krzyk, wywołany przedzieraniem się wypieranego z klatki piersiowej powietrza przez krtań zamkniętą napiętymi więzadłami, tzw. strunami głosowymi. Krzyk ten jest nieświadomy. Czasem zdarza się, że w wyniku szczękościsku chory przygryza sobie język. Osoba mająca tego rodzaju napad szybko sinieje, ponieważ ogromny wysiłek mięśni pochłania większość tlenu krążącego we krwi. Z czasem objawy ustępują i pojawia się ciężki, chrapliwy oddech. Czas trwania takiego ataku to około 3 minuty. Po tym czasie, chory najczęściej zasypia i budzi się po kilku (bądź kilkunastu) minutach - jako ostatnie pamięta wydarzenie, które miało miejsce tuż przed atakiem, po którym występuje pewne uczucie (z relacji chorych osób - bardzo niewygodne, kłopotliwe - tu cytat "to takie dziwne uczucie") luki w pamięci - stąd w większości przypadków po wstępnym odzyskaniu świadomości chory pyta o to, co się właściwie stało.
Napady atoniczne - nagły zanik napięcia mięśniowego. Czas trwania tego typu napadów jest bardzo krótki i nierzadko chorzy wstają zaraz po upadku na ziemię
Napady akinetyczne - polegają na krótkotrwałym zahamowaniu zdolności ruchowych
Napady jednostronne/przeważnie jednostronne/seryjne. - najczęściej napady drgawkowe, ograniczone do jednej strony ciała, czasem pojawiające się na nich naprzemiennie.
Napad przygodny - napad, który wystąpił tylko raz. Najczęściej jest to napad o charakterze uogólnionego napadu toniczno-klonicznego (tzw. dużego), wywołanego przez przypadkowy czynnik, taki jak: nadużycie alkoholu, nagłe zmiany hormonalne czy brak snu. Taki napad nie jest podstawą do rozpoznania padaczki